حافظیه شیراز | محل تلاقی طبیعت با شعر و فرهنگ

حافظیه شیراز مکانی است که در سفر به ایران نباید از آن به سادگی عبور کنید، حافظیه مخصوصا در فصل اردیبهشت تقارن طبیعت، معماری و ادبیات است و هر ایرانی آرزو دارد خود را به آنجا برساند و هنگام قدم زدن در حافظیه و عطر بهارنارنج اشعار این شاعر محبوب ایرانی را زمزمه کنند. دیوان حافظ مثل قرار در هر خانه ایرانی پیدا می‌شود و فارسی زبانی نیست که ابیاتی از این شاعر را حفظ نباشد.

ماهیت شیراز، تصوری از بهشت است! تلفیق عطر بهارنارنج، شعر، رنگ و راز، از شیراز شهری تاریخی، فرهنگی و ادبی ساخته است. حتی اگر ایرانی نباشید، طبعا حافظ را می‌شناسید. شاعر نامدار ایرانی و از محبوب‌ترین شاعران برای ما ایرانیان، خواجه شمس الدین محمد‌بن بهاءالدین حافظ شیرازی است که به اختصار حافظ خوانده می شود و القاب دیگری همچون لسان الغیب، ترجمان الاسرار، لسان‌العرفا و ناظم‌الاولیا نیز دارد. وی در سال 727 هجری قمری چشم به جهان گشود و در سال 792 هجری قمری از دنیا رفت. حافظ در طول حیاتش به یکی از سخنوران نامی جهان و شاعر بزرگ قرن هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم‌میلادی) تبدیل شد و غزلیاتی ارزشمند را از خود بر جای گذاشت. با ترجمه اشعارش به زبان‌های اروپایی در قرون هجدهم و نوزدهم نام او به محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت و شهرتی بیش از پیش پیدا کرد تا جایی که امروز نام وی به فرهنگ و ادب ایران گره خورده است و هر سال در بیستم مهرماه مراسم بزرگداشتی برای او برگزار می شود.

محوطه حافظیه شیراز
محوطه حافظیه شیراز

گلعذاری ز گلستان جهان ما را بس

زین چمن سایه آن سرو روان ما را بس

بر سر تربت ما چون گذری، همت خواه

که زیارتگه رندان جهان خواهد بود

با ایران‌تراول همراه شوید تا از حال و هوای مقبره‌ی این شاعر نامی، باخبر شوید.

تاریخچه‌ی ساخت حافظیه شیراز

پس از مرگ این شاعر بزرگوار تا 65 سال، هیچ بنایی بر فراز مقبره وی بنا نشد تا اینکه در سال 856 هجری قمری مصادف با 1452 میلادی، شخصی به نام محمد یغمایی، وزیر میرزا ابوالقاسم گورکانی (حاکم فارس) برای اولین بار تصمیم گرفت یادبودی را برای وی بنا نهد. او عمارتی گنبدی شکل بر فراز مقبره حافظ ساخت و در جلوی آن حوض بزرگی تعبیه کرد تا آب از رکن آباد که منبع آب شیراز به شمار می رفت، به آن بریزد.

حافظیه شیراز در دوره قاجار
حافظیه شیراز در دوره قاجار

در اوایل قرن یازدهم هجری قمری و همزمان با سلطنت شاه عباس صفوی، مرمت هایی در بنا صورت گرفت و سپس 350 سال پس از وفات حافظ، نادرشاه افشار دستور مرمت آرامگاه وی را صادر کرد. در سال 1187 هجری قمری، کریمخان‌زند بر شکوه بنای آرامگاه افزود و در جلوی مقبره حافظ، بارگاهی به سبک بناهای مورد پسند خود ساخت. این بارگاه، تالاری با چهار ستون سنگی یکپارچه و بلند بود که درگاه آن در شمال و جنوب قرار داشت و در دو سوی آن، دو اتاق نیز بنا شده بود.اما در نهایت و پس از بارها ساخت و تخریب، این بنا در دوران پهلوی،به شکل امروزی درمی‌آید.

نگاهی بر معماری مجموعه‌ی‌حافظیه

آرامگاه حافظ یا حافظیه برای ادب، هنر و معماری ایران ارزش زیادی دارد و در سال 1354 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 1009 در فهرست آثار ملی‌ایران، به ثبت رسیده است.مجموعه‌ی‌حافظیه شیراز حدود 2 هکتار وسعت دارد و به طور کلی از دو قسمت شمالی و جنوبی تشکیل شده که توسط یک تالار با عنوان تالار میانی یا ایوان با دو ردیف پلکان سنگی از یکدیگر جدا می شوند. 4 درب، امکان ورود به مجموعه و خروج از آن را فراهم می‌کنند که درب اصلی در سمت جنوب بنا و دو درب بزرگ و کوچک در سمت غرب قرار دارد و یک درب در سمت شمال شرق به گلخانه باز می شود. این مجموعه شامل بخش‌های جنوبی،شمالی،شرقی،غربی،ایوان‌ها و.. است که ایران‌تراول،قصد دارد به نگین اصلی این مجموعه که آرامگاه‌حافظ است،بپردازد.

مقبره حافظ در ارتفاع 1 متری از سطح زمین قرار گرفته و پیرامون آن پنج ردیف، پلکان مدور وجود دارد که دسترسی به آن را ممکن می کند. بر فراز مقبره حافظ گنبدی زیبا قرار دارد که نمای خارجی آن با ورق های مسی به صورت ترک ترکی و مانند کلاه قلندران و درویشان پوشیده شده و سقف آن مزین به کاشی های رنگی معرق است. آنچه که در نگاه اول به آرامگاه توجه شما را به خود جلب می کند، رنگ سبز گنبد آن می باشد. این رنگ سبز در نتیجه ی ترکیب مس با اکسیژن و آب ایجاد شده و جلوه ی خاصی به آرامگاه بخشیده است.

کاشی معرق های سقف حافظیه شیراز
کاشی معرق های سقف حافظیه شیراز

هشت ستون سنگی یکپارچه‌ به ارتفاع ۵ متر که به شکل ستون های دوره کریمخان هستند، این گنبد را بر فراز آرامگاه سرپا نگه داشته اند. دورتا دور زیر سقف، هشت بیت غزل بر روی سنگ های یکپارچه با خط ثلث نقش بسته که اینگونه آغاز می شود:

حجاب چهره جان می‌شود غبار تنم

خوشا دمی که از آن چهره پرده برفکنم

اگر راهی این شهر هستید،تیم ایران‌تراول پیشنهاد می‌کند حضور در فضای غیرقابل تکرار حافظیه‌ی شیراز را از دست ندهید!

بحث درباره این مقاله را شما آغاز کنید!

این مقاله را در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید
مشترک شوید
اطلاع از
guest
0 نظرات
Inline Feedbacks
View all comments