یکی از موزههایی که در بعضی از کشورها وجود دارد موزهی نان است که برای اولین بار در کشور آلمان راه اندازی شده است. در کشور ما موزهی نان وجود نداشت تا این که در آبان ماه سال 1390 در شهر مشهد موزه ای با این مضمون راه اندازی شد که خیلی مسافران و خود اهالی شهر مشهد از آن خبر ندارند. موزه نان مشهد اولین نمونه از این موزه در خاورمیانه است.
هدف از ساخت موزهی نان مشهد
یکی از مظاهر فرهنگی و شاخصههای هر ملیتی طریقهی پخت نان در آن فرهنگ است که در هر شهر و روستایی یک روش خاص برای پخت آن دارند. به همین سبب این موزه راه اندازی و ساخته شده است.
یکی از اهداف مهم در راه اندازی موزهی نان ترویج استفاده از نانهای پر خاصیت سنتی به جای نانهای امروزی است.
در موزهی نان مشهد مراحل تولید نان از کاشت گندم تا آسیاب و پخت آن به صورت نمادین به وسیلهی مجسمه ها طرحی شده و نمایش داده میشود. زمان ساخت این موزه به سال 90 بازمیگردد که در آن زمان عنوان اولین موزهی تخصصی نان در خاورمیانه را داشت.
طراحی موزهی نان مشهد
طراحی معماری این موزه به صورت معماری سنتی ایرانی است که در ساخت آن از مصالح آشنای آجر، کاهگل، چوب و گچ استفاده شده است. رسمی بندیها و گره چینیهای زیبایی که در این موزه ساخته شده اند به وسیلهی اساتید و هنرمندان این رشته به وجود آمده اند.
فضاهای کلی موزهی نان مشهد به پنج قسمت کلی تقسیم شدهاست که این بخشها عبارتند از فضای دلباز ورودی موزه، فضای خاک، فضای آب، فضای آتش و بخش گالری تصاویر مراحل مختلف پخت نان.
فضای خاک بخشی است که در آن مراحل کاشت، داشت و برداشت محصول گندم به صورت نمادین با استفاده از مجسمههای انسان نما طراحی شده که افراد را در حال کار با تجهیزات کشاورزی نمایش میدهد. مقیاس این مانکنها کوچکتر از ابعاد واقعی اند که به راحتی قابل فهم باشند و فصا را به بهترین نحو تصویر کنند.
مرحلهی بعدی که بعد از برداشت گندم است آسیاب آن و تبدیل آن به میباشد که در بخش آب این مراحل نمایش داده میشود. آسیاب آرد به روشهای مختلف آبی، بادی و دستاس انجام میشده است که به صورت کامل در این بخش تصویر شده است.
بخش آتش نیز همانطور که از نام آن مشخص است روشهای پخت نان به شیوههای مختلف را نمایش میدهد که هرکدام تنور مخصوص به خود را دارند.
قسمت خاصی که در این موزه طراحی شده و به نظر خاصترین قسمت آن است رقص اپر نام دارد.
رقص اپر در موزهی نان مشهد
این رقص به نامهای مختلفی مثل آفر یا افر نیز شهرت دارد که در مناطق گناباد، تایباد و خواف بیشتر رواج داشته است. رقص اپر، رقصی آیینی است که در آن هجده حرکت وجود دارد. علاوه بر این حرکات اصلی نمادین، هشت حرکت دیگر به صورت فرعی از جمله فعالیتهای بذرافشانی، نگهبانی از مزرعه، دعای برای باران، درو کردن و خرمن کوبی است تا پخت نان و در پایان نیایش، شکر گذاری و شادی برای برداشت محصول می باشد.
آدرس: مشهد، – کیلومتر ۱۷ بزرگراه آسیایی – بعد از سه راه فردوسی – کوچه شهید یزدی کارخانه گندم دشت مشهد
تلفن های تماس: 12 – 35425006-051