عمارت بادگیر کاخ گلستان

بر خلاف تصور بسیاری از افراد، تهران تنها یک شهر شلوغ و آلوده نیست، بلکه دارای زیبایی های منحصر به فردی است که از چشم بسیاری از افراد به دور مانده است. یکی از جاذبه های تاریخی که در تهران موجب حیرت بسیاری از گردشگران، چه داخلی و چه خارجی گشته است، عمارت تاریخی کاخ گلستان است. این عمارت تاریخی خود از بناهای تاریخی متنوعی تشکیل شده است. مانند شمس العماره ، ایوان تخت مرمر ، تالار آینه ، عمارت اندرونی ، عمارت بادگیر و … . در این مقاله همراه ایران تراول باشید تا با جاذبه گردشگری عمارت بادگیر کاخ گلستان بیشتر آشنا شوید.

تاریخچه عمارت بادگیر کاخ گلستان

از لحاظ تاریخی، این عمارت نیز به عنوان یکی از قدیمی ترین بناهای موجود در کاخ گلستان در نظر گرفته می شود. چرا که دستور ساخت این بنا، در دوان قاجار توسط فتحعلی شاه صادر شد. البته بعد از اینکه ساخت این عمارت در دوران فتحعلی شاه به پایان رسید، بازسازی های متنوعی روی این عمارت انجام شد که مهمترین آنها مربوط به دوران ناصرالدین شاه می شود. بنابراین عمارتی که این روزها به عنوان عمارت بادگیر در کاخ گلستان مشاهده می کنید، متفاوت از طرح اولیه ای است که برای ساخت این بنا ارائه شده است.

یکی از مهمترین سوالاتی که برای بسیاری از گردشگران ایجاد می شود، این است که هدف از ساخت این بنا چه بوده است. شاید مهمترین دلیل ساخت این بنا را بتوان محیط ییلاقی و خنک این بنا در نظر گرفت. به دلیل حضور 4 بادگیری که در 4 گوشه این عمارت تاریخی قرار گرفته است، هوای این تالار و تمامی اتاق ها بسیار خنک است. (البته لازم به ذکر است که حضور همین 4 بادگیر در این بنای تاریخی، باعث در نظر گرفتن نام عمارت بادگیر برای آن شده است!) به همین دلیل، بسیاری از پادشاهان، زمانی که  برای ییلاق به جایی نمی رفتند، از این بنا برای گذران روزهای گرم تابستان استفاده می کرده اند.

مهمترین استفاده ای که از عمارت بادگیر در کاخ گلستان شده است، مربوط به سال 1274 است، زمانی که تاج گذاری مظفرالدین شاه بر روی تخت طاووس انجام شده است.

عمارت بادگیر در کاخ گلستان

بررسی معماری عمارت بادگیر در کاخ گلستان

همان طور که گفته شد دستور ساخت این بنای تاریخی توسط فتحعلی شاه صادر شد. وظیفه طراحی و معماری این بنا به عهده یکی از بهترین معماران ایرانی، حاج میرزا جعفر خان تبریزی و عبدالله خان معمار باشی بوده است. بعد از آن، دستور بازسازی این بنا توسط ناصرالدین شاه صادر شد. وظیفه بازسازی این بنا به عهده حاج علی خان حاجب الدوله بود که به بهترین شکل از عهده آن برآمد.

عمارت بادگیر را می توان به نوعی یک تالار شاه نشین در نظر گرفت که خود از قسمت های مختلفی تشکیل شده است. قسمت اصلی این عمارت، یک تالار است که از دو گوشواره، دو هشتی و یک حوضخانه تشکیل شده است. بخش اصلی این عمارت، تالار، خود از نه ارسی و دو ستون گچی تشکیل شده است که به صورت مارپیچ و نقاشی شده تزیین شده اند.

در ادامه به بررسی بخش های مختلف عمارت بادگیر کاخ گلستان می پردازیم:

 عمارت اصلی

همان طور که گفته شد، بخش اصلی این عمارت یک تالار است که تزیینان مجللی را به خود اختصاص داده است. آینه کاری هایی که در طراحی و تزیین این بخش از عمارت به کار برده شده است، به عنوان یکی از زیبایی های اصلی این عمارت در نظر گرفته می شود که در کنار ارسی های رنگی به زیبایی آن چندین برابر افزوده شده است. ارسی به پنجره های مشبکی گفته می شود که هر یک رو به بالا باز می شوند.)

در همین بخش از عمارت دو ستون وجود دارد که هر یک گچی و مارپیج هستند. در طراحی این ستون ها، از ایده های نقاشی در دوران زندیه استفاده شده است. که البته در کنار سنگ های مرمری که در ساخت سایر قسمت های عمارت به کار برده شده اند، زیبایی این کاخ را چندین برابر کرده اند.

اتاق های گوشواره

در معماری ایرانی، اتاق گوشواره به اتاقی گفته می شود که در دو طرف تالار شاه نشین قرار گرفته و سایز کوچکتری دارند. هدف از ساخت این اتاق ها، گسترش فضای پذیرایی مهمان هاست. چرا که این اتاق ها به فضای اصلی تالار راه داشته و با باز کردن درها به راحتی به فضای تالار می افزودند. البته کاربری اتاق های گوشواره عمارت بادگیر در کاخ گلستان تنها کاربری آنها نبوده است. چرا که زمانی که نیازی به فضای داخلی این اتاق ها نبوده است، از آنها برای استقرار نوازندگان استفاده می شده است.

عمارت بادگیر کاخ گلستان

حوضخانه

حوضخانه یکی دیگر از بخش های اصلی این عمارت است که در زیر این بنای تاریخی قرار گرفته است. در گذشته از این بخش به دلیل فضای خنکی که داشت برای گذران روزهای تابستانی استفاده می شد. در حالی که این روزها به عکاسخانه تغییر کاربری داده است. دلیل نامگذاری این بخش، حوض مرمری بوده است که در میان آن قرار داشته است. جالب است بدانید که آب این حوض از یک جویی که توسط کاشی های آبی ساخته شده بود، تامین می شده است. در حال حاضر به دلیل وجود رطوبت و خطر از بین رفتن بنا، جریان ورودی آب به این حوض قطع شده است.

عکاسخانه ای که در حال حاضر در این بنا قرار دارد، مجموعه ای از لوازم عکاسی و عکس های دوران قاجار و ناصرالدین شاه است که شما را به یک سفر تاریخی دعوت می کند. بنابراین اگر به تاریخ این دو دوره علاقه دارید، حتما از این بخش از کاخ گلستان دیدن کنید.

بادگیرها

بادگیرها یکی از بخش های اصلی عمارت بادگیر در کاخ گلستان هستند که نقش اصلی و مهم را در خنک سازی این بنا ایفا می کنند. در هر یک از این بادگیرها، یک تشت آب تعبیه شده است که با عبور هوا از بیرون و هدایت آن به سمت داخل، هوای داخلی عمارت را خنگ نگه می داشت.

البته مشابه با اتاق های گوشواره ای، این بادگیرها تنها برای خنک سازی هوا مورد استفاده قرار نمی گرفته اند، بلکه به دلیل طراحی جذابی که دارند، نقش بزرگی در افزایش جذابیت این عمارت ایفا می کنند.

اگر تا کنون از عمارت بادگیر کاخ گلستان دیدن نکرده اید، به شما پیشنهاد می کنیم حتما از این بنا دیدن کنید. چرا که به لحاظ تاریخی، این بنا هم در میراث ملی و هم در میراث جهانی، توسط سازمان یونسکو به ثبت رسیده است.

بحث درباره این مقاله را شما آغاز کنید!

این مقاله را در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید
مشترک شوید
اطلاع از
guest
0 نظرات
Inline Feedbacks
View all comments