موزه چهره های ماندگار ، راهی برای شناخت مفاخر

موزه چهره های ماندگار یکی از زیباترین و قدیمی­ترین عمارت­های موجود در مجموعه سعد آباد است که چشم هر بیننده ای را به خود خیره خواهد کرد. این عمارت زیبا به دلیل قرار داشتن در موقعت مکانی مناسب و دارا بودن آب و هوایی متعادل، سالانه جمعیت عظیمی را برای بازدید از خود، جذب میکند. دمای سالانه این منطقه، 12.9 درجه سانتی گراد برآورد شده است. مجموعه سعد آباد با قرار گرفتن در یکی از بهترین مناطق تهران، گزینه مناسبی برای گردش، بازدید و سیر در تاریخ و هنر ایران قدیم است. این مجموعه با دارا بودن عمارت های متعدد که هرکدام تبدیل به موزه­ای خاص شده­اند، میزبان نگاه­های گرم شماست. سایت ایران تراول به بررسی موزه چهره های ماندگار خواهد پرداخت.

بررسی تاریخی موزه

این موزه از جمله بناهای ساخته شده در دوران قاجاریه بوده که پس از استقرار رضا شاه در کاخ سبز، به زیبایی بازسازی و به مجموعه کاخ­های سعد آباد اضافه شده است.

این عمارت پس از تملک توسط رضا شاه، به عنوان کاخ ملکه توران امیر سلیمانی ( همسر سوم رضا شاه و مادر غلامرضا پهلوی ) اختصاص پیدا کرد. ملکه در عمارت درونی و خدمه ایشان در عمرات بیرونی زندگی می­کردند. پس از رضا شاه و در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی، عمارت مذکور محل زندگی نظامیان نزدیک به شاه بوده و در این محل از ایشان پذیرایی به عمل می­آمده است.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی،  این مکان تبدیل به موزه چهره های ماندگار شده تا همه روزه بیش از صدها نفر از آن بازدید به عمل آورند. 

اهمیت به تاریخ، فرهنگ و هنر اصیل ایرانی موجب شده است تا متولیان امر، این عمارت زیبا را تبدیل به موزه چهره های ماندگار کرده تا بتوانند با زنده نگه داشتن یاد و خاطره افرادی که کمک شایانی به اعتلای فرهنگ ایرانی کرده اند، گوشه ای از زحمات آنان را جبران نمایند.

بررسی موقعیت مکانی موزه

عمارت ذکر شده که اکنون به موزه چهره های ماندگار تبدیل شده است و همچنین ساختمان جنوبی آن یعنی ساختمان استاد فرشچیان،  هر دو عمارت اندرونی و بیرونی یک باغ بوده­اند. موزه استاد فرشچیان عمارت بیرونی و موزه چهره­های ماندگار، عمارت درونی باغ را تشکیل میدادند.

 عمارت بیرونی شامل یک ساختمان ییلاقی بوده و از سه سو به ایوان­های سرپوشیده منتهی میشود. این عمارت در قسمت جنوبی قرار دارد.

عمارت اندرونی که به موزه چهره های ماندگار تبدیل شده است، در قسمت شمالی قرار داشته و از دو سمت شمال و غرب، به ایوان­های ستون دار ختم میشود.

بررسی معماری موزه

از جهت ظرافت معماری، موزه بیرونی یعنی موزه استاد فرشچیان، دارای زیبایی بیشتری بوده و موزه چهره های ماندگار از سادگی بیشتری در طرح و نقش برخوردار است اما این به معنی کم ارزش بودن این موزه نیست بلکه وجود زیبایی­های درونی این عمارت موجب جلب نظر شما خواهد شد.

طراحی و معماری زیبا و جالب کاخ­های موجود در مجموعه سعد آباد، چشم همگان را خیره کرده به طوری که برای بازدید از زیبایی و ظرافت همه آن­ها به بیش از هفته­ها، زمان نیاز خواهید داشت.

موزه چهره های ماندگار

عمارت چهره های ماندگار در سال 1386 به منظور آشنایی نسل جوان با بزرگان و نخبگان کشور ایجاد شده است. در محوطه این موزه، تصویر و زندگی­نامه کوتاهی از چهره­های ماندگار ایران در رشته­های مختلف، به همراه چند تندیس از دانشمندان ایرانی قرار دارد. در موزه و سرای چهره های ماندگار، تصاویر و کاشی­های برجسته هنری بیش از 230 شخصیت علمی، فرهنگی، هنری و ادبی ایران به نمایش درآمده است. این چهره­ها در خلال سال­های 1379 الی 1392 توسط اعضای جشنواره سالانه چهره های ماندگار انتخاب شده­اند. در محوطه بیرونی سرا که با درختان بلند و گل­های زیبا و همچنین رودخانه دربند احاطه شده است، تندیس مفاخر ایران زمین از جمله حکیم خیام نیشابوری، حافظ، سعدی، فردوسی، ابوعلی سینا و عطار نیشابوری قرار داده شده است.

موزه چهره های ماندگار تهران، علاوه بر خدمات فوق الذکر، شامل بخش اسناد نیز می­باشد که به جمع آوری، حفظ و نگهداری اسناد مرتبط با سعدآباد و ارائه خدمات به محققان، دانشمندان، پژوهشگران و غیره میپردازد. همچنین مرکز موسیقی خلاق که با کمک یونسکو جهت آموزش و ارتقای سطح تئوری و عملی موسیقی تشکیل شده و مرکز هنرهای تجسمی و آموزش آن همانند معرق و سفال نیز در این مجموعه دایر است.

کتابخانه موزه، کتب متعددی در زمینه­های تاریخ، فرهنگ و هنر ایران داشته و فیلم­های سینمایی روز جهان در آنجا اکران می­گردد.

توجه به اعتلای فرهنگ غنی پارسی و همچنین آموزش افراد در زمینه­های مختلف، از جمله اهداف مجموعه سعد آباد و علی الخصوص موزه چهره های ماندگار است که در کمتر عمارتی میتوان آن را یافت.

نحوه انتخاب چهره های ماندگار

چهره های ماندگار عنوان جشنواره­ای است که از سال 1380 با همکاری 4 فرهنگستان از جمله، فرهنگستان زبان و ادب پارسی، فرهنگستان علوم، فرهنگستان علوم پزشکی و فرهنگستان هنر ایجاد شده است. خلق تندیس­های مفاخر ایران زمین و قراردادن آن­ها در محوطه عمارت، موجب جلب نظر بینندگان خواهد شد. تندیس سر بزرگان شعر و ادب پارسی و همچنین دانشمندان بزرگ که هریک نقش پررنگی در زنده نگه داشتن نام ایران داشته­اند، نشان از ارج نهادن و قدردانی از زحمات این مفاخر دارد.

معایب موزه چهره های ماندگار

متاسفانه هنوز از ظرفیت کامل این عمارت بهره برداری نشده و کارایی این مجموعه روز به روز رو به کاهش است. موزه مذکور در برخی از روزهای سال تعطیل بوده و از محیط بسیار آرام و دل انگیز آن به نحو احسن استفاده و بهره برداری نمیشود. 6 ستون از محل قرار گیری چهره­ها نیز بدون تندیس بوده که جلوه­ی خوبی را در نظر بازدید کننده نخواهد داشت. عدم توجه به بازسازی تندیس های موجود یکی دیگر از مشکلات عدیده این موزه زیبا است.

خلاصه مطلب

کاخ سعد اباد با دارا بودن عمارت های گوناگون، محل خوبی برای تماشای تاریخ و فرهنگ غنی ایران است. ایجاد موزه چهره های ماندگار به وسیله کاخ ملکه توران، یکی از اقدامات مفید پس از انقلاب برای این مجموعه بوده است. ارج نهادن به مفاخر ایرانی، حفظ اسناد مربوط به مجموعه سعد آباد و آموزش هنرهای مختلف از جمله هنر و صنایع دستی، از جمله اهداف مسئولین موزه چهره های ماندگار می­باشد.