مجموعه گنجعلی خان کرمان، از بناهای تاریخی شهر کرمان از دوران صفوی است که در کنار بازار بزرگ این شهر واقع شده است و شامل : میدان،حمام،کاروانسرا و.. می باشد.در ادامه ایران تراول قصد دارد به توصیف این بنای عهد صفوی بپردازد.
پیشینه ی مجموعه ی گنجعلی خان
مجموعه گنجعلی‌خان در مرکز قدیمی شهر کرمان و در جوار بازار بزرگ کرمان قرار دارد. گنجعلی‌خان که از حکام مشهور زمان شاه عباس است از سال ۱۰۰۵ تا ۱۰۳۴ هجری قمری بر کرمان فرمان‌روایی و آثار و بناهای زیادی ساخته و در آبادی این منطقه کوشیده است.
معمار مجموعه «استاد سلطان محمد معمار یزدی» و بانی آن گنجعلی‌خان، است. سبک معماری این بنا به شیوه‌ی اصفهانی است. مساحت مجموعه‌ی گنجعلی‌خان ۱۱۰۰۰ مترمربع است. این مجموعه از چندین بنا تشکیل شده است.
این بازار خط مستقیمی است که در دو سوی آن دو دروازه ورودی و خروجی شهر یعنی دروازه ارگ و دروازه مسجد (وکیل) قرار دارد و
طول آن حدود سه کلیومتر است و متشکل از کاروانسراها، سراها و تیمچه‌هایی است که همگی در دو راستای عمود بر هم جای گرفته‌اند.
بنا های مجموعه گنجعلی خان
میدان گنجعلی خان
در حاشیه بازار بزرگ کرمان میدانی در وسط شهر می بینید که در سه ضلع آن بازار و در ضلع دیگر آن سرای گنجعلی خان خودنمایی می کند. اوج معماری قدیمی و سنتی ایران را می توانید در این میدان به تماشا بنشینید که درواقع تعامل پدیده های ناب معماری ایرانی شامل طاق‌نماهای آجری، کاشی‌کاری، فضای سبز، حوض آب و دیگر آثار دیدنی، زیبایی چشم نوازی به این میدان بخشیده است. در میدان حوض و فضای سبزی وجود دارد که ایران تراول پیشنهاد می کند لحظه ای در کنار آن ها بنشینید و با دقت به کاشی کاری ها و طاق نماهای آجری نگاه کنید. اهمیت این میدان زمانی در نظرتان بیشتر می شود که بدانید در ساخت این میدان توجه زیادی به رعایت کامل اصول شهرسازی شده است بدین شکل که این میدان به لحاظ اصول شهرسازی ازجمله میادینی است که در ایران تعریف درست میدان را می‌توان به آن اتلاق کرد. در این میدان هیچ ماشینی رفت و آمد نمی کند و در آن فقط عابران پیاده را می بینید.
بازار گنجعلی خان
در سمت راست این بازار، حمام تاریخی گنجعلی‌خان و هجده حجره قرار دارد و اگر به سمت راست بازار نگاه کنید حمام گنجعلی خان و هجده مغازه در مقابلتان قرار دارد. در سمت چپ بازار هم دستفروشانی را می بینید که در زیر طاق نماها بساط پهن کرده اند. ایران تراول پیشنهاد میدهد حالا که تا بازار قدیمی کرمان آمده اید از بازار زرگری هم دیدن که همه، این بازار زرگری را به قیصریه می شناسند و برای بازدید از آن باید به قسمت انتهایی بازار بروید.
مسجد گنجعلی خان
در قسمت شمال شرقی میدان گنجعلی خان مسجدی تاریخی و زیبا نظرتان را جلب می کند و این طور که برآورد می شود که این مسجد محل نماز خواندن افراد داخل مدرسه و کاروانسرا بوده است.با وجود کوچک بودن این بنای اسلامی، شبستان و ایوان ورودی چشم نواز و گیرایی دارد. ایوان آن نمای ساده ای دارد که مزین به گچ بری های ساده و هندسی است و کف آن با سنگ پوشیده شده و کتیبه ای سنگی در بالای درب چوبی آن خودنمایی می کند. همین که از ورودی ایوان گذشتید راهرویی باریک را می بینید و بعد از گذر از این قسمت به شبستانی با گنبد زیبا می رسید. محراب مسجد با لوح مرمر و نقش گلدانش به زیبایی هر چه تمام تر طراحی شده است. معمولا برای تماشای اوج طراحی و زیبایی مسجد باید به شبستان آن بروید؛ در شبستان این مسجد از عناصر گچ بری، مقرنس کاری، نقاشی و کادربندی استفاده شده تا جذابیتی جالب توجه پیدا کند.
حمام گنجعلی خان
از بناهایی که تماشایش را به هیچ عنوان نباید از دست دهید،حمام مجموعه ی گنجعلی است. در سردر حمام به گچ بری ها و نقاشی های زیبایی برمی خورید که تعدادی از آن ها در زمان صفویه و تعدادی هم در زمان قاجاریه طراحی شده اند. در طراحی نقاشی ها از موضوعاتی مثل شکار پادشاهان، کاوران شترها، خسرو شیرین و .. استفاده شده است. در پایین نقاشی ها کتیبه ای از جنس مرمر سبز به چشم می خورد که گزیده ای از اشعار با خط خوش نستعلیق بر روی آن ها نقش بسته است. یکی از زیباترین بخش های این حمام رختکن آن است که هر چند در نگاه اول فضایی یکپارچه است اما در گوشه و کنار آن تودرتوهای خلوتی را می بنید که مخصوص استراحت و عبادت بوده اند. این ساختار،از ویژگی های جذاب حمام های قدیمی ایرانی است.رختکن با زیراندازها و تن خشک کن ها جذابیت خاصی پیدا کرده که ساعت ها تماشا را می طلبد. این حمام که امروز به موزه مردم شناسی تبدیل شده با وجود مجسمه هایی از انسان در جای جای آن ظاهری واقعی به خود گرفته است و کاملا حال و هوای حمام های قدیمی و سنتی را دارد.
حمام وکیل در کرمان هم یکی دیگر از حمام‌های زیبای این منطقه است که امروزه کاربرد رستوران سنتی پیدا کرده و توصیه میکنیم در مورد آن در همین وبسایت مطالعه کنید.
مدرسه و کاروانسرا گنجعلی خان
در قسمت شرقی میدان مدرسه ای بزرگ را می بینید که بعدها تغییر کاربری داد و کاروانسر شد. اما در حال حاضر این محل امروز دوباره به محل آموزشی تبدیل شده و دانشکده هنر دانشگاه باهنر کرمان است.
در مجموع،این مجموعه ی تاریخی که یکی از مهم ترین جاذبه های کرمان از نگاه وبسایت تریپ ادوایز و از بناهای مهم صفویه در کرمان است که می توان ساعت ها در دنیای آن غرق شد و از مطالعه ی معماری سنتی ایرانی لذت برد.
