استان کرمان از گذشته تا به حال دارای صنایع دستی برجسته بسیار زیبا در حوزه‌های نساجی و غیره بوده و هست . گلیم شیرکی پیچ کرمان از مهمترین صنایع دستی شهر سیرجان، در استان کرمان می‌باشد که اخیراً بسیار شناخته شده و همچنین به ثبت جهانی رسیده است.
اگر شما از آن دسته افراد مشتاق به صنایع دستی ایرانی با تاریخچه کهن هستید، گلیم شیرکی پیچ کرمان می‌تواند یکی از زیباترین و بهترین گزینه‌ها برای شما باشد. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعاتی مهم، نظیر مشخصات منحصر به فردی که این اثر را از دیگر آثار متمایز کرده، در اختیار شما قرار دهیم.
مشخصات گلیم شیرکی پیچ کرمان
گلیم شیرکی در اصل از صنایع روستایی کوچک، در ۲۵ کیلومتری شهر سیرجان به نام دارستان می‌باشد. به این گلیم شیرکی پیچ هم گفته می‌شود که در نام آن اشاره‌ای به شیوه بافته شدن آن شده است. نوع بافت و گره این گلیم، با پیچاندن و تاباندن نخ‌های خامه رنگ همراه با نخ‌های تار آن می‌باشد.
خامه از اصطلاحات واژه‌های قالیباف آن است که، نیازی به پرداختن به آن در این مطلب نمی‌باشد و بیشتر تمرکز در ویژگی‌های این گلیم نسبت به سایر گلیم هاست.
با داشتن اندکی اطلاعات و آشنا بودن با طرح‌ها و بافت‌های گلیم‌ها و قالی‌ها می‌توان دانست که هر دو از تار و پود تشکیل شدند و جنس اصلی آنها هم مانند قالی‌ها از پشم بز و یا گوسفند می‌باشد. تفاوتی که گلیم شیرکی پیچ کرمان با دیگر گلیم‌ها دارد، ظاهر بسیار زیبا و خاص نسبت به گلیم‌های معمولی می‌باشد زیرا از بافتی متفاوت در آن استفاده می‌شود.
برخلاف سایر گلیم‌ها رشته‌های پود نقشی در بافت گلیم ندارند، و صرفاً تارها و همچنین نخ خامه را کنار هم نگه داشته که موجب استحکام این دو در کنار یکدیگر هم می‌شود.
ظاهر و طرح ها
در گلیم شیرکی پیچ کرمان علاوه بر نقوش هندسی، شاهد نقشهای گرد و منحنی مانند انواع گل‌ها هستیم، که در سایر گلیم‌های ایرانی فقط نقوش هندسی به کار رفته است.
همین نقشه‌های منحنی هستند که به زیبایی این گلیم افزوده و آن را در مقایسه با دیگر گلیم‌ها منحصر به فرد می‌کند. اما این به این معنی نیست که از نقوش هندسی بر این گلیم‌ها استفاده نشده است، بلکه اغلب در دور یا حاشیه، یک شکل هندسی میان دو خط موازی به طور کامل تکرار می‌شود.
بسته به نوع طرح گلیم، در وسط گلیم از نقش‌هایی همچون: سماوری، حشمتی، کشمیری، موسی خانی و گلدانی یا درختی استفاده می‌شود که اگر طرح گلیم راه راه باشد شاهد هیچ یک از اینها نخواهیم بود.(تمامی نام‌های به کار رفته در صنعت بافندگان مربوط به یک طرح می‌باشد).
در حال حاضر اکثر گلیم شیرکی پیچ کرمان در دسترس، از طراحی نوع راه راه هستند. به این معنی که طرح گلیم دارای ردیف‌های عمودی یا افقی می‌باشد، و میان این راه‌ها از ریز نقشهای سنتی گلیم، در رنگ‌های متفاوت به طور مکرر استفاده شده است. این ردیف‌ها می‌توانند متقارن هم باشد و تمام اینها بسته به طرح گلیم می‌باشد.
در مجموع به دلیل ریز نقشی و ریزه کاری‌های زیاد در این نوع گلیم، آن را از دور همانند یک قالی می‌بینیم.
تنوع رنگ‌ها در شیرکی پیچ کرمان
در گلیم شیرکی پیچ کرمان رنگ‌ها معمولاً پخته متمایل به تیره می‌باشند مانند:
- رنگ آبی : از نیل و پوست بادمجان می‌گیرند.
- رنگ نارنجی : برگرفته از جوشیدن نخ رنگ روناسی در پوست انار می‌باشد.
- رنگ قهوه‌ای : از تنباکو پوست گردو و برگ بنه گرفته می‌شود.
- قرمز لاکی : از قرمز دانه گیلاس خشخاش و روناس گرفته می‌شود.
- رنگ زرد : برگرفته از زعفران زردچوبه و پوست انار.
- رنگ سبز تیره : برگرفته از برگ گردو و یا ترکیب رنگ زرد و نیل.
- رنگ مشکی : از رنگ مشکی طبیعی یا از پوست گردو.
کرمان، شهر جهانی گلیم
از این گلیم زیبا برای تولید رویه صندلی تابلو کیف و میز استفاده شده و در سال ۲۰۱۵ میلادی که گلیم شیرکی پیچ در سطح جهان شناخته شد و بخشی از صادرات غیر نفتی ایران را به خود اختصاص داد، در بازار کشورهای عربی و اروپایی مشتریان پروپا قرصی را به خود اختصاص داده بود.
پس از گسترش آوازه گلیم شیرکی پیچ کرمان در سطح جهان، ناظران و داورانی از سمت بین‌الملل به شهر کرمان و شهرستان سیرجان رفته و پس از مشاهده این صنایع دستی گرانبها و همچنین آثار ارزشمند دیگر در حوزه صنعت نساجی عنوان شهر جهانی گلیم برای این منطقه به ثبت رسید.
هنر ذهنی بافی
از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد این گلیم‌ها می‌توان طرح‌های ذهنی بافندگان را مثال زد. گرچه بافندگان جوانتر از ذهنی بافی فاصله گرفته و بیشتر به دنبال بافت‌های منظم می‌باشند، اما بافندگان قدیمی و مسن‌تر، هنوزهم به آموخته‌های گذشته خود وفادار و پای بند هستند و بیشتر به آن می‌پردازند.
برای درک بهتر از ذهنی بافی در گلیم شیرکی پیچ کرمان می‌توان هنر بداهه گویی در بازیگری و تئاتر را مثال زد. در این حرفه بازیگر بدون داشتن دیالوگ از پیش تعیین شده، در لحظه به طور خودجوش از دیالوگ استفاده می‌کند. به این هنر بداهه گویی می‌گویند و هنری ذاتی و منحصر به فرد در هر بازیگری می‌باشد.
ذهنی بافی در گلیم بافی هم دقیقاً همانند بداهه گویی در بازیگری می‌باشد. به طوری که گلیم باف بدون داشتن هیچ تصوری پیشین نسبت به طرح نهایی گلیم خود، با استفاده از هنر خویش به طور ذهنی طرحی زیبا را بر روی اثر خود پدیدار می‌سازد که در گلیم‌های بافته شده امروزی کمتر شاهد آن هستیم.
پی نوشت
گلیم شیرکی پیچ کرمان از صنایع دستی بسیار گرانقدر کرمان می‌باشد.
جالب است که بدانید اکثر گلیم بافان زنان و دختران روستایی و شهر نشین زحمتکش این استان می‌باشند.
اگر قصد بر خرید این گلیم‌ها دارید، ویژگی‌های آنها توجه کنید زیرا بارزترین ویژگی گلیم شیرکی پیچ کرمان پر نقش و نگار و دارای نقشهای منحنی بودن آن نسبت به دیگر گلیم‌ها می‌باشد.
کرمان شهر جهانی گلیم؟؟؟؟؟؟!!!!!!!!
بله شهر سیرجان کرمان شهر جهانی گلیم هست