سرو ابرکوه جزو معدود درختانی است که حتی در زمان تولد مسیح هم درختی تنومند با هزاران سال قدمت بوده است و امروزه هم آن را کهنسال‌ترین موجود زنده جهان می‌نامند. تصور اینکه به دیدن درختی می‌روید که تمام حوادث و رویدادهای تاریخ بشر را در عمر خود تجربه کرده حیرت انگیز است. و همین موضوع باعث می‌شود در مورد کسی که این درخت تنومند را کاشته خیال بافی کنید. پسر نوح یا زرتشت پیامبر ایرانی کدام یک بزر درختی را کاشته‌اند که بعد از چندین هزار سال هنوز به قدری با نشاط است که گویی به تازگی در دوران جوانی پا گذاشته است.
در این مطلب ایران تراول با شما همراه می‌شود تا شما را برای بازدید از این میراث جهانی و اقامت در شهر ابرکوه راهنمایی کند.
شهر ابرکوه یکی از قدیمی ترین شهرهای استان یزد
وقتی صحبت از یزد می‌شود باید بدانیم که در مورد یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان صحبت می‌کنیم پس جای تعجب نیست که یکی از قدیمی‌ترین موجودات زنده جهان هم در همین حوالی نفس بکشد. شهرستان ابرکوه خود یکی از قدیمی‌ترین شهرهای استان یزد است. در این منطقه دیدنی های تاریخی متفاوتی وجود دارند. از جاذبه هایی که می توان در این شهرستان نام برد، گنبد عالی، مسجد جامع ابرکوه، گنبدخانه، یخچال خشتی، خانه صولت و آرامگاه عزیز الدین نسفی هستند. یکی از آثاری که در اینجا وجود دارد و در بهمن ۱۳۷۵ در آثار ملی کشور به ثبت رسید، خانه آقازاده و بادگیر آن است. در پشت اسکناس‌های ۲۰ هزار ریالی می‌توانید عکس این خانه و بادگیر معروف آن را مشاهده کنید. این بادگیر ۱۸ متر ارتفاع دارد که یکی از بهتری نمونه های بادگیرهای یزد به حساب می آید. نکته قابل توجه این است که بر خلاف بسیاری از بادگیرهای دیگر، بادگیر خانه آقازاده دو طبقه است.
سرو ابرکوه
در گذشته دانشمندان روسی و چینی عمر این درخت را در حدود 8 هزار سال تخمین می‌زدند ولی با تحقیقات الکساندر روف، دانشمند روسی به این نتیجه رسیدند که عمر آن در حدود 4500 سال است، به هرحال هرچه باشد این سرو تمام تاریخ بشریت را زندگی کرده است از همین جهت است که افسانه‌های زیادی پیرامون آن وجود دارد که همه آنها رنگ و بوی دینی دارند. و این موضوع دلیل واضحی دارد آن هم اینکه محلی که در آن رشد کرده همواره مهد پیامبران مختلف بوده تمام باورها و عقاید و مقدسات نهایتا به دین گره می‌خورد. یکی از این افسانه‌ها می‌گوید که نوح یا پسر نوح بعد از طوفان عظیم بذر این درخت را کاشته‌اند و افسانه‌ی دیگر عقیده دارد که زرتشت آن را کاشته و مژده داده تا هزاران سال بعد فرزندش بهرام، پادشاه صبح دم ظهور کند این درخت همچنان سر زنده و استوار می‌ماند.
سرو در فرهنگ ایرانی
سرو یکی از المان‌های پر تکرار و پر معنی در فرهنگ ایرانی است که اثر آنها را در نقوش فرش‌های کهن، نقاشی‌های کهن و حتی سنگنگاره‌های تخت جمشید می‌تواند دید، از آنجایی که سرو درختی همواره سبز است، همواره نماد امید و استواری بوده است و در فرهنگ ایرانی درختی مقدس است که در شهرها بسیار به آن اشاره شده است.
این سرو کهن، در حال حاضر ۲۵ متر ارتفاع دارد. تاج درخت چیزی حدود ۱۴ متر است و تنه آن حدودا ۴ متر یا بیشتر قطر دارد. شاخه های سرو ابرکوه قطر ۱٫۸۵ متری دارند که دور درخت را بسیار با شکوه احاطه کرده اند. درتحقیقاتی که روی باستانی ترین درختان دنیا انجام شده است، این درخت را پس از درخت مسوسلاه (صنوبری در کوه های سلسله جبال سفید) در کالیفرنیا دومین درخت قدیمی دنیا می باشد. گونه سرو ابرکوه از سروهای مدیترانه ای با نام علمی Cuppresus Sempervirens است.
مجموعه تاریخی آقازاده ابرکوه
وقتی به شهر ابرکوه میرسید بعد از بازدید از درخت کهنسال اصلا نباید نگران تلف شدن باقی وقتتان باشید، ابرکوه با 200 اثر تاریخی که بعضی از آنها منحصر به فرد است پذیرای شماست، یکی از جذاب‌ترین اقامتگاه‌های سنتی استان هم منتظر حضور شما است تا خیالتان را از بابت اقامت در این شهر راحت کند.
قبل از آنکه به خانه تاریخی آقازاده بپردازیم بهتر است در مورد این مجموعه تاریخی زیبا که در بخش قدیمی شهر ابرکوه واقع شده، بیشتر بدانیم. این مجموعه دارای 5 خانه تاریخی بسیار زیبا با نام های حسینی دوست، موسوی، گبری، سیدعلی آقا و آقازاده است. همگی این 5 خانه در یک کوچه واقع شده اند و امروز هر کدام کاربری مخصوص به خود را دارند و به نحوی از گردشگران میزبانی می کنند. از این 5 خانه فقط خانه تاریخی آقازاده قابلیت بازدید دارد؛ اما خانه های موسوی و حسینی دوست هم اکنون کاربری اقامتی دارند و خانه های گبری و سیدعلی آقا نیز در آینده کاربری مشابه پیدا خواهند کرد. خانه سیدعلی آقا دیوار به دیوار خانه آقازاده قرار دارد و این دو خانه از طریق ساباطی به یکدیگر متصل می شوند، این مسیر دسترسی خانه به یکدیگر در اصل حاکی از پیوند نزدیک و یا خویشاوندی اعضای خانه ها با هم دیگر است.
خانه آقازاده، بنایی دو طبقه است که مانند سایر خانه هایی که در بخش های کویری ایران ساخته می شوند از مصالح بومی مثل خشت و آجر بهره گرفته است. همچنین برای تزییناتِ خانه، درها و پنجره ها از چوب و برای گچ بری ها از ملات گچ استفاده شده است.
معماری خانه آقازاده ابرکوه
سردر ورودی بنا در ضلع شمال غربی آن قرار گرفته و از طریق دالانی به گوشه حیاط راه پیدا می کند. خانه مثل سایر خانه های ساخته شده در مناطق کویری دارای یک حیاط دلباز است و وسط آن یک حوض سنگی بزرگ وجود دارد. در سه جهت حیاط، اتاق ها و بخش های مختلف خانه ساخته شده، این امر به جهت استفاده از بخش های مختلف خانه در فصول مختلف انجام شده است. چرا که در هر فصل جهت تابش نور خورشید تغییر کرده و یک بخش از خانه نورگیر می شود.
بادگیر منحصر به فرد خانه آقازاده ابرکوه
بادگیرها برج هایی هستند که معمولا در مناطق کویری جهت تهویه هوا و بر فراز خانه ساخته می شوند و از نظر معماری و شکل ظاهری و کارکرد انواع متفاوتی دارند. بادگیرهای موجود در ایران به سه نوع: اردکانی، کرمانی و یزدی تقسیم می شوند. بادگیر یزدی از سایر بادگیرها بزرگتر و بلندتر بوده و معمولا چهار طرفه یا هشت طرفه ساخته می‌شود. بادگیرهای شهر یزد بر فراز اتاق تابستان نشین که در ضلع جنوبی خانه قرار دارد ساخته می شود و این امر در مورد خانه آقازاده نیز صدق می کند. بادگیر خانه آقازاده همان طور که از محل ساختش پیداست به سبک یزدی ساخته شده و بر فراز تالار اصلی قرار گرفته و دو طبقه است. همین امر این خانه را از بسیاری دیگر از خانه های مناطق کویری متمایز می سازد. این بادگیر زیبا، 18 متر ارتفاع و 18 مترمربع مساحت و 19دریچه تنظیم جریان هوا دارد. این بادگیر به شکلی دقیق مهندسی شده تا حتی زمانی که باد چندان نمی وزد عمل تهویه اتاق را انجام می دهد. بادگیر طبقه بالا و پایین به طور کامل با یک دیگر هماهنگ هستند.
موقعیت جغرافیایی ابرکوه
ابرکوه، از شهرهای استان یزد و مرکز آن شهرستان ابرکوه است. از شهرخود به یزد رفته و از آن جا به سمت اقلید – یاسوج حرکت کرده و بعداز حدود دو ساعت به شهر ابرکوه میرسید.
