گنبد جبلیه کرمان | تنها بنای سنگی باستانی کرمان

گنبد جبلیه در بخش انتهایی شرقی کرمان در نزدیکی دو قبرستان صاحب‌الزمان و سیدحسین، گنبد بزرگ و عجیبی از سنگ و گچ بنا شده که خوشبختانه گذر زمان، اثر تخریبی چندانی را بر آن نگذاشته است. این گنبد هشت ضلعی که به «گنبد گبری» نیز شهرت دارد، تماماً از سنگ است و تنها بنای سنگی به جا مانده از اعصار دور در کرمان است. برای شناخت بهتر این گنبد با ایران‌ تراول همراه باشید.

موقعیت جغرافیایی گنبد جبلیه

این بنا در شرق کرمان و در انتهای خیابان زریسف، یکی از خیابان‌های بافت تاریخی کرمان واقع شده است . یکی از آثار تاریخی و دیدنی کرمان، گنبد جبلیه است که در دامنه‌ی کوه‌های مسجد صاحب‌الزمان این شهر قرار دارد. قابل ذکر است که گنبد جبلیه در کنار یک تپه احداث شده و شاید یکی از دلایل سالم ماندن این گنبد از انواع سیل‌ها همین بوده است.

تاریخچه‌ی بنای گنبد جبیلیه

از تاریخ بنا و دلایل ساخت این گنبد مطلبی ذکر نشده است. ایرانیان معتقدند که این مکان آتشکده یا مقبره‌ی یکی از زرتشتیان بوده و برخی نیز اعتقاد دارند که مزار سید محمد تباشیری است. هرچند که این موضوع را در بعضی نقاط تکذیب می‌کنند. پژوهشگران اروپایی نظیر هیلن براند این گنبد را متعلق به سلجوقیان می‌دانند . ولی این موضوع چندان درست به نظر نمی‌رسد. همانطور که گفتیم این گنبد به گنبد گبر نیز معروف بوده و گبر به معنای آتش پرست یا زردشتی است. پس می‌توان حدس زد که بنا مربوط به پیش از اسلام و زمان زرتشتیان و گبریان باشد. گرچه سبک آن با سبک آتشکده ‌ها تطابق ندارد. احتمال می‌رود بنای مذکور مربوط به اواخر دوره‌ی ساسانی باشد که اوایل اسلام تعمیر و مرمت شده‌است و یا اینکه در اوایل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا شده است که در دوره‌هایی (از جمله دوره‌ی سلجوقی به دستور محمد بن الیاس) تعمیر شده است.

ویژگی‌های معماری گنبد جبلیه

سرپرسی سایکس در کتاب هشت سال در ایران می‌نویسد: «از قبرستان که رد می‌شوید، یک ساختمان هشت ضلعی سنگی خواهید دید که گنبدی به شکل دو هلال بر آن قرار گرفته و قطر داخل آن 18 فوت (5.5 متر) و هر یال آن نیز به همچنین و پوشش آن آجری و منتهی‌الیه آن دایره می‌باشد. این محل را جبلیه می‌نامند و تنها ساختمان سنگی کرمان همین گنبد جبلیه‌ است.» آنچه از ظاهر این بنا مشخص است این است که سقف گنبد را از آجر ساخته‌اند و داخل گنبد ظاهرا دارای تزیینات گچبری بوده که قسمت بالای آن ریخته و قسمت پایین بنا اگر تزییناتی هم داشته از بین رفته است.

از این صفحه بازدید کنید: ارگ راین، دومین بنای خشتی بزرگ جهان در کرمان

بازدید از گنبد جبلیه کرمان

ساعت بازدید: 09:00 الی 18:00

نشانی: کرمان، خیابان شهدا

بلیط ورودی: 2500 تومان

بلیط ورودی برای گردشگران خارجی: 10000 تومان