خانه تاریخی عباسیان کاشان یکی جذابترین خانه‌های تاریخی ایران و نامزد دریافت جایزه‌ی شاهکار معماری جهان است و به واقع وقتی وارد این خانه می‌شوید اولین نکته‌ای که در نظر شما جلوه می‌کند همین معماری خانه است. هر چه خانه طباطبایی فضای باز و شکوهمند و گشاده بود، خانه عباسیان سعی در استفاده حداکثری از متراژ خانه داشته و شاهکاری زیبا را در متراژی کمتر از خانه طباطبایی جای داده است. با ایران تراول همراه باشید تا به بررسی و معرفی این خانه زیبای تاریخی بپردازیم.
تاریخچه
به نام خانه عباسیان چندان توجه نکنید، این بنا متعلق به حاج محمد ابراهیم تاجر کاشی (پدربزرگ آیت الله سید محمد علوی بروجرودی) بوده که در مدت 20 سال ساخته شد. اما علت اینکه نام فعلی آن عباسیان است این است که در حدود 100 سال پیش هر کدام از حیاط های این خانه صاحبی جداگانه پیدا کرده بودند و یکی از این صاحبان که عباسیان نام داشت بخش دیگری را به قیمت هزار تومان می‌خرد، آوازه‌ی این خرید در کل شهر می‌پیچد، چون در آن دوره هزار تومان مبلغ بسیار زیادی بوده و به همین خاطر این خانه به خانه‌ی عباسیان مشهور می‌شود. این خانه مثل اکثر خانه‌های این محله از آثار دوره قاجارییه است وسعت آن بالغ بر ۵۰۰۰ متر مربع و زیربنایی در حدود ۷۰۰۰ متر مربع است که دارای ۵ طبقه و ۵ حیاط که اگر اشتراکات هر یک از ۵ حیاط را کنار بگذاریم می توان گفت که هر یک از آن‌ها دارای معماری منحصر به فردی است.
میزبان آثار جاوید سینما و تلویزیون
شاید برای شما جالب باشد که بدانید این خانه زیبا تا کنون میزبان سه اثر جاودان سینما و تلویزیون بوده که حتما با شنیدن اسم شان به دنبال سکانس‌ها و تصاویر این خانه در ذهنتان جستوجو خواهید کرد. سریال های مسافر ری (زندگی حضرت شاه عبدالعظیم)، ملاصدرا، خانه ای در تاریکی (ماه تابان) و جابر بن حیان سه اثری است که در خانه تاریخی عباسیان کاشان فیلم برداری شده است.
معماری خانه تاریخی عباسیان کاشان
همان طور که در مقدمه گفته شد این مجموعه پنج طبقه دارد و شامل ۵ حیاط و گودال باغچه است که پس از فوت مالک اولیه به مرور از هم تفکیک و به صورت ۵ باب خانه مستقل از هم درآمد.
خانه‌های عباسیان به لحاظ معماری، دارای طرحی بسیار قوی و غنی و از نظر تزئینات گچبری و نقاشی و کاربری تزئینات معماری اسلامی نظیر رسمی بندی، یزدی بندی، کاربندی، قطاربندی، مقرنس و مشبک در اوج زیبایی و ظرافت است. بازسازی خوبی که در این خانه صورت گرفته باعث شده تا اصالت و گذشته و تاریخ بنا حفظ شود و شما به هر گوشه‌ای که نگاه می‌کنید این تاریخ را لمس می‌کنید، چه در نقاشی‌های رنگ رو رو رفته و چه در آینه کاری‌های ظریف و ارسی‌های چوبی!
تقسیم بندی خانه
دقیقا به مانند خانه طباطبایی‌ها خانه تاریخی عباسیان کاشان هم از سه بخش اندرونی، بخش بیرونی و بخش خدمه تقسیم می‌شود. بخش بیرونی خانه عباسیان در واقع به عنوان مهمانپذیر صاحبخانه و محل پذیرایی از مهمانان تجاری به شمار می‌رفته و اتاق آئینه، تالار سرپوشیده، ایوان، اتاق‌های سه دری و پنج دری را شامل می‌شود. بخش اندرونی خانه عباسیان ، محل اسکان صاحبخانه و خانواده وی بوده و مترادف مقوله حجاب در معماری اسلامی، از بخش بیرونی کاملا جدا است. بخش “حیاط باغ” محل برگزاری نماز جماعت بود. آخرین بخش این مجموعه، بخش “حیاط خدمه” است که محل اسکان خدمه بوده و از طریق مطبخ به خانه راه داشته است.
خانه عباسیان مثل اکثر خانه‌های تاریخی کاشان از سبک گودال باغچه برای ساخت استفاده کرده که مزایای آن را در خانه طباطبایی اشاره کردیم اما اینجا هم نگاه کوتاهی به آن خواهیم انداخت:
- دسترسی راحت تر به آب قنات
- استفاده از عایق خاک برای گرما و صدا و زلزله
- استفاده از خاک حاصل از کندن برای ساخت مصالح ساخت
اتاق حوضخانه خانه تاریخی عباسیان کاشان مطبخ خانه تاریخی عباسیان کاشان
جذابیت‌های معماری
خانه تاریخی عباسیان کاشان دارای ۲ بادگیر و دو حلقه چاه است که یکی از چاه‌ها به عنوان مخزن آب خانه استفاده می‌شد و در قسمت پایین مطبخ قرار دارد و از طریق لوله‌های سفالی اطراف آن می‌توانستند آب را به سرتاسر خانه هدایت کنند. مهمترین قسمت‌های خانه عباسیان عبارت است از اتاق آئینه، اتاق شاهنشین، اتاق پنج دری یا تالار مرکزی و دو تالار سرپوشیده بزرگ. اتاق آئینه که زیباترین اتاق این خانه تاریخی نیز به شمار می‌رود، در حیاط بیرونی واقع شده است و به سبب آینه‌کاری و گچبری‌های چشم نواز خود به عنوان محل پذیرایی از میهمانان خاص مورد استفاده قرار می‌گرفت.
سیستم آب رسانی و تهویه این خانه با خانه طباطبایی‌ها متفاوت است و واقعا یکی از جذابترین بخش‌های بازدید ما بود. تعدیل دما و خنک کردن هوای خانه از دغدغه های معماران در مناطق کویری بوده و حوضحانه یکی از تمهیداتی است که به این منظور به کار گرفته می شده است. به دلیل وجود حوض ها و نهر های آب، کانال های گردش آب از اطراف اتاق ها، کانال های متصل به بادگیر و مسایل خاص معماری، در حوضخانه هوای مطبوعی جریان می یابد که خنکی آن در مقایسه با سایر قسمت های بنا کاملا محسوس است. این قسمت دارای یک حیاط ویژه دو طبقه نیز هست که راه به ورودی اصلی خانه دارد.
برای مدیریت آب هم به علت جیره بندی آب قنات ها و عدم دسترسی به آب در کلیه ساعات شبانه روز، آب در آب انبارها ذخیره می شده است. آب انبار مجهز به چرخ چاه است که آب را در مخزن ذخیره می کند. این آب پس از تصفیه با روش های فیزیکی و شیمیایی و گذر از تست سالم بودن مصرف می شده است. از ویژگی های قابل توجه آب انبار می توان به وجود عایق بندی و سیستم خنک سازی اشاره کرد.
راه‌های دسترسی به خانه تاریخی عباسیان کاشان
آدرس: استان اصفهان، کاشان، خیابان علوی، کوی سلطان امیراحمد
اطلاعات بازدید
زمان بازدید: همه روزه از 08:00 تا 18:00
نکته: در تعطیلات نوروز در مجموعه تا ساعت 20:00 باز است.
هزینه بازدید: 2500 تومان برای اتباع ایرانی و 15000 تومان برای اتباع خارجی
