در گویش بختیاری به شیر سنگی، بَردِ شیر می‌گویند. برد شیرها نماد شجاعت، صلابت، استواری و مردانگی بختیاری‌ها است که شکوه تاریخ پرفراز و نشیب و اساطیر قوم خویش را به خوبی جلوه‌گری می‌کنند. منطقه بختیاری، سرزمین شیرهای سنگی است. این مجسمه‌های شیر، هنوز در قبرستان‌های قدیمی بختیاری دیده می‌شوند.
شیر نماد چیست؟
شیر، از جهت خصوصیات منحصر به فردی که دارد همواره جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ شفاهی و تصویری اقوام متعدد در طول زمان داشته است. نقوش سکه‌ها، سر ستون‌ها و دیگر تصاویر باقی مانده از ادوار کهن بر این سخن گواهی می‌دهد. بختیاری‌ها با اقتباس از این فلسفه، شیر را به عنوان نماد خود برگزیده و معرفی کرده‌اند. این قوم سمبل شیر را از تزیینات و نقوش درباری آزاد کرد و نمادی ساده آمیخته با ذوق و فرهنگ و هنر مردمان خود ارایه داد. هنری که به خوبی ساده بودن را با وقار و در عین حال خشونت به هم آمیخته است. ریشه‌ی شیرهای سنگی را باید در سنت دیرین و باستانی ساکنان این منطقه جستجو کرد که حالا قوم بختیاری اصالت خود را در قالب شیرها به رخ می‌کشد. با این تفاسیر، همراه ایران تراول باشید تا باهم بپردازیم به شیرهای سنگی ایذه در شمال خوزستان.
بزرگترین منبع دسترسی به شیرهای سنگی
شهرستان ایذه در شمال استان خوزستان بزرگترین منبع دسترسی به شیرهای سنگی می‌باشد. این مجسمه‌ها هنوز در قبرستان‌های قدیمی بختیاری به چشم می‌خورند هر چند که متاسفانه به سوی تخریب می‌روند. روستای کهباد بیش از پنجاه شیر سنگی در قبرستان باستانی خود جای داده است.
قدمت شیر سنگی ها
در تاریخ ساختِ تندیسِ شیر، اختلاف نظر است. در هنر ایران، شیر همواره با خورشید به عنوان نماد ملی ایرانیان محسوب می‌شد، که اشاره به ساکن شدن قدرت در خورشید دارد. این جانور، تقریباً در کلیه تمدن‌های خاور نزدیک، به عنوان سمبل قدرت و شجاعت به کار رفته‌است.
قدیمی‌ترین شیر سنگی موجود در استان چهار محال و بختیاری است که مربوط به دوره صفویه است. بنا به گفته‌ها شیر سنگی یادگار دوران مادهاست.
تزئینات برد شیرها
بردشیرها، از پهلو مزین به نقش شمشیر، اسب، تفنگ، مهر و تسبیح هستند و برگرده‌‌ی آن‌ها مشخصات متوفی را نقش می‌کردند. این نقش‌ها بر پایه خصلت های متوفی با ابزارهای ساده از دل سنگ بیرون کشیده می‌شدند. اما نکته‌ی جالب اینجاست که نماد شیرهای سنگی به حدی در زندگی بختیاری‌ها ریشه دارد که به هنگام مرگ جوانانشان، بر سر مزارش شیری سنگی قرار می‌دهند. علاوه بر این، شیر چنان در فرهنگ این قوم رخنه کرده که واژگانی چون شیر اوژن، شیر مرد، شیر گیر، شیرعلی، شیر محمد، شیرمردان و از این قبیل در میان اسامی و فرهنگ عامه‌ی آن‌ها زیاد به گوش شنیده می‌شود.
اگر دیدن فرهنگ‌های متفاوت شما را جذب می‌کند، شیرهای سنگی ایذه گزینه‌ی مناسبی است.
