خیابان سپه قزوین

آیا تا کنون به این مسئله فکر کرده اید که اولین خیابان در کدام یک از شهرهای ایران طراحی و ساخته شده است؟ آیا می دانید که شهر قزوین بسیاری از اولین ها را در خود جای داده است؟ مانند اولین خیابان طراحی شده، اولین گراند هتل و … ؟ در این مقاله قصد داریم خیابان سپه قزوین را به عنوان اولین خیابان ایران به شما عزیزان معرفی کنیم. همراه ما باشید.

قزوین یکی از شهرهای قدیمی ایران است که بسیاری از دژهای موجود در آن با هدف امنیت کشور در زمان ساسانیان ایجاد شده است. این شهر در دوره های مختلف حکومتی تغییرات زیادی کرده است که عمدتا سازنده و موجب آبادانی آن بوده اند. به عنوان مثال، در دوره صفوی زمانی که شهر قزوین به عنوان پایتخت شناخته می شد، اولین خیابان مدرن در آن به نام خیابان سپه قزوین طراحی و ساخته شد.

معرفی خیابان سپه قزوین

خیابان سپه قزوین یا خیابان عالی قاپو یا خیابان دولتی که امروزه نام خیابان شهدا برای آن انتخاب شده است، قدیمی ترین خیابان ایران در نظر گرفته می شود. این خیابان از ضلع شمالی، جنوبی و شرقی به ترتیب به کاخ چهلستون و عمارت عالی قاپو مسجد جامع عتیق و خیابان سلامگاه و مغازه های آجرنما راه دارد.

عالی قاپو یکی از 7 دروازه بزرگ در نظر گرفته می شود که به سمت دولت خانه صفوی باز می شود. چهلستون که درست پشت سر عمارت عالی قاپو قرار گرفته است، یکی دیگر از بناهای تاریخی است که از آن برای برگزاری های مهمان شاه طهماسب صفوی استفاده می شده است.

ساختمان های قدیمی که در ضلع شرقی این خیابان قرار دارند، شامل مواردی مانند مدرسه امید و خانه فرهنگ امیرکبیر می شوند. که به جذابیت هرچه بیشتر این خیابان افزوده است.

تاریخچه خیابان سپه قزوین

همان طور که گفته شد، ساخت این خیابان به دوران صفوی باز می گردد. زمانی که شاه طهماسب صفوی مدت زمان ولیعهدی خود را در قزوین گذارند. در واقع می توان گفت انتقال پایتخت به شهر قزوین موجب تغییرات عمده و البته چشمگیری در این شهر شد که یکی از آنها احداث اولین خیابان ایران است. سایر مواردی که در طول پایتختی قزوین به این شهر اضافه شد عبارت هستند از: عمارت دولتخانه و عالی قاپو.

خیابان سپه درست رو به روی عمارت عالی قاپو قرار داشته و تا مسجد جامع ادامه دارد. برای ساخت این خیابان از اراضی استفاده شد که از میرزا شرف جهان قزوینی خریداری شد. البته عمارت های حکومتی، کاخ و باغ های متنوع از جمله مواردی هستند، هستند که در این اراضی ساخته شده و موجب رونق شهر شدند.

البته در دوران قاجار، این خیابان وسعت بیشتری پیدا کرد و عمارت های دیگری مانند تلگرافخانه در آن احداث شد.

در دوران ناصرالدین شاه نیز تغییرات دیگری در ساختار این خیابان ایجاد شد. در این دوران به دستور فردی به نام مباشر سعدالسلطنه که بعدها حاکم قزوین نیز شد، مهمان خانه و چاپارخانه ای در ضلع جنوبی خیابان ساخته شد. البته متاسفانه در سال 1310 هر دوی این بناها تخریب شده و به طور کامل از بین رفتند. بعد از مدتی جای این دو بنا یک سبزه میدانی شکل گرفت این که میدان نیز به دلیل کمبود آب از بین رفت.

ساختار خیابان سپه

طراحی که برای ساخت این خیابان در آن زمان در نظر گرفته شده است، متفاوت از سایر مسیرهای عبور و مرور است. چرا که این خیابان از لحاظ ساختاری به عنوان یک مسیر مستقیم برای رفت و آمد ساخته شده است. پس اولین تمایزی که بین این خیابان و سایر میدان ها و گذرها وجود دارد، نوع کاربرد و ظاهری هست که دارد.

جالب است بدانید که زیبایی و طراحی این خیابان به اندازه ای تاثیر گذار بوده است که چند سال بعد، زمانی که پایتخت از قزوین به اصفهان انتقال داده شد، خیابانی با نام چهارباغ با الگوبرداری از خیابان سپه ساخته شده. به همین جهت است که نام “نخستین خیابان ایران”، نامی برازنده برای این خیابان است.

وجه تسمیه خیابان سپه قزوین

بر اساس روایات موجود، دلیل نام گذاری این خیابان، محله ای در شهر هرات است که شاه طهماسب مدتی در آن سکونت داشته است.

با توجه به مواردی که در رابطه با خیابان سپه قزوین بیان شد، جای تعجبی ندارد که این خیابان در سال 1387 به عنوان یکی از آثار ملی ثبت شد. و در سال های 1378 و 1389 نیز مورد بازسازی قرار گرفت.