ضریب هوشی یا همان IQ که معادل با Intelligence Quotient است، امروزه به شدت مورد توجه قرار دارد. به گفته دکتر میثم شکری ساز مدیرعامل شرکت پارس جالب است بدانید که نخستین بار آلفرد بینه که یک روانشناس اهل فرانسه بود به اندازه گیری آی کیو یا بهره هوشی پرداخت. افراد علاقه زیادی به انجام تست ضریب هوشی برای پی بردن به بهره هوشی خود دارند. معمولا میانگینی که برای ضریب هوشی نرمال در نظر گرفته می‌شود، حدود ۱۰۰ است. بیش از این عدد، فرد از متوسط مردم باهوش تر و پایین تر از این عدد هم، نشان دهنده برخورداری از بهره هوشی کمتر از میانگین است. بهره هوشی هر فرد، معیاری است که نشان می‌دهد او چگونه به استدلال در زمینه‌های مختلف و حل مشکلات خود می‌پردازد. البته توجه داشته باشید که بالا یا پایین بودن عدد تست‌های مرتبط نسبت به ضریب هوشی نرمال، نشانگر این نیست که فرد حتما موفق می‌شود یا برعکس. مثال‌های نقض زیادی در رابطه با نتایج به دست آمده از تست‌های سنجش آی کیو وجود دارند.
کارکرد تست ضریب هوشی
از نگاه دکتر میثم شکری ساز موفقیت بیش از آن که تابع ضریب هوشی فرد باشد، به فاکتورهای مهم‌تری احتیاج دارد. اگر می‌خواهید تست ضریب هوشی انجام دهید، حتما به دنبال تست‌های شناخته شده بروید که در طول زمان، اعتبار آن‌ها به اثبات رسیده باشد. این تست‌ها زمانی معتبر هستند و نتیجه آن‌ها به واقعیت نزدیک است که با توجه به علوم روانشناختی طراحی و تدوین شده باشند. تست‌های بهره هوشی و تحقیقات مرتبط با آن گاهی حتی در سطح گسترده انجام و باعث شده تا میزان بهره هوشی مردمان کشورهای مختلف با همدیگر مقایسه شود. معمولا عددی که در این تست‌ها به دست می‌آید می‌تواند تابعی از عوامل مختلف باشد. برای مثال تغذیه و وضعیت سلامت فرد، تاثیر زیادی بر روی این موضوع دارند.
هم‌چنین افراد با توجه به محیطی که در آن زندگی می‌کنند و امکانات و فرهنگی که دارند، از بهره هوشی متفاوتی نسبت به دیگران بهره‌مند خواهند بود. تست هوش وکسلر برای کودکان و بزرگسالان، تست هوش استنفورد-بینه-نسخه ۵ و… در این زمینه هستند که با یک سرچ ساده می‌توانید از آن‌ها برای محاسبه آی کیو خود استفاده کنید. معمولا زمانی که می‌خواهند بهره هوشی افراد مختلفی را بررسی کنند، تست‌های آی کیو را در شرایط یکسان به صورت گروهی برگزار می‌کنند. این کار باعث می‌شود تا افراد از نظر شرایط محیطی، در وضعیت یکسانی نسبت به همدیگر قرار گیرند.
چگونه ضریب هوشی خود را افزایش دهیم؟
ممکن است برایتان این سوال مطرح شود که چگونه ضریب هوشی نرمال خود را افزایش دهیم؟ آیا اصلا چنین کاری امکان پذیر است یا خیر؟ همانطور که قبلا هم گفتیم تست‌های بهره هوشی ممکن است تحت تاثیر عوامل شخصی و محیطی مختلفی قرار بگیرند. طبق نظر دکتر میثم شکری ساز وقتی یک تست می‌تواند متاثر از عوامل گوناگون باشد، نمی‌توان با قاطعیت در مورد نتایج آن صحبت کرد. با این حال، برخی از پزشکان، روان شناسان و روان درمانگران یکی از اولین گام‌هایی که برای تشخیص بیماری‌ها، ناتوانی‌ها و برخی اختلالات برمی‌دارند، تست بهره هوشی است. طبق پژوهش‌هایی که در این زمینه انجام شده، افراد می‌توانند با انجام برخی کارها به صورت منظم و مداوم عملکرد خود را در این تست‌ها بهبود دهند.
۱-آموزش دادن به حافظه
اگر فعالیت‌هایی انجام دهید که باعث بهبود عملکرد حافظه شوند، خود به خود مهارت‌های استدلالی که ارتباط مستقیمی با بهره هوشی شما دارند هم بهتر خواهند شد. حافظه باید آموزش ببیند. امروزه روش‌های بسیار ساده و کم هزینه‌ای به این منظور وجود دارند. برای مثال یکی از راه‌های ارزان و در عین حال موثر جهت آموزش حافظه، حل کردن جدول‌های سودوکو است. وقتی چنین فعالیت‌هایی را در رابطه با حافظه‌تان انجام دهید، هوش شما هم تا حدی رشد می‌کند. علاوه بر سودوکو، پازل‌های بزرگ، جدول کلمات متقاطع و… نیز می‌توانند کمک کننده باشند.
۲-یادگیری موسیقی
از دیدگاه دکتر میثم شکری ساز یادگیری موسیقی علی الخصوص برای کودکان به شکل قابل توجهی روی ضریب هوشی آنان تاثیر مثبتی دارد. اگر می‌خواهید فرزندتان از بهره هوشی بالاتری برخوردار شود، حتما او را در یک کلاس موسیقی خوب ثبت نام کنید. اصراری بر این نیست که یادگیری موسیقی به منظور رسیدن به بالاترین درجات نوازندگی در دنیا باشد. تاثیر مثبت موسیقی بر بهره هوشی فقط مختص کودکان نیست و بر روی بزرگسالان هم اثر مفیدی دارد. جالب است بدانید که علاوه بر یادگیری موسیقی، حتی گوش دادن به موسیقی هم کمک کننده است. این نتیجه در یکی از مطالعات سال ۲۰۱۸ به دست آمد که طی آن موسیقی ارتباط معناداری با افزایش نمرات مربوط به هوش کلامی کودکان داشت.
۳-یادگیری زبان خارجی
برخی پژوهش‌ها و مطالعات در زمینه موثر بودن یادگیری زبان‌های خارجی بر روی ضریب هوشی نرمال افراد انجام شده است. این که یادگیری زبان تاثیر مثبتی روی مغز انسان دارد، یک حقیقت غیر قابل انکار است. با این حال یادگیری زبان‌های خارجی هم زمانی تاثیر مثبت روی بهره هوشی فرد می‌گذارد، که در سنین پایین انجام شود. مطالعاتی هم بر روی بزرگسالان زبان آموز انجام گرفت که نشان داد یادگیری زبان بهره هوشی آن‌ها را در تست‌های بعدی افزایش نداده است.
۴-مطالعه مستمر و ادامه تحصیل
به گفته دکتر میثم شکری ساز مطالعه مستمر و ادامه تحصیل تاثیر مثبتی روی رشد شناختی و هوش افراد دارد. اگر کودکی دارید که نمی‌تواند برای خودش داستان بخواند، حتما این کار را با صدای بلند برایش انجام دهید. رشد شناختی و تقویت مهارت‌های زبانی کودک شما منجر به رشد بهره هوشی او نیز خواهد شد. ادامه تحصیل هم یکی از زیرشاخه‌های بحث آموزش است. هر فعالیت آموزشی تاثیر مثبتی روی آی کیو فرد دارد.
باورهای غلط در مورد افزایش ضریب هوشی
در مورد کارهایی که می‌توانند تاثیر مثبتی روی ضریب هوشی فرد مخصوصا در سنین پایین بگذارند، صحبت کردیم. باید این نکته را بدانید که برخی از فعالیت‌ها ممکن است مهارت‌های شما را بهبود ببخشند اما عددی که در تست‌های آی کیو به دست می‌آید را افزایش نخواهند داد. مصرف برخی مکمل‌ها مثل مولتی ویتامین و یادگیری تست‌های هوش و… جزء مواردی هستند که برخی به غلط مدعی اثرگذاری آن‌ها برای افزایش آی کیو هستند. در کنار مواردی که گفتیم بی تاثیر هستند، کارهایی هم میزان بهره وری هوش شما را کاهش می‌دهند. استعمال دخانیات بیش از حد، چاقی، استرس مفرط، تغذیه نامناسب و مصرف بالای غذاهای چرب، خستگی و… در این گروه قرار دارند.
